راهبردهایی برای تحقق اقتصاد مقاومتی در سال ۹۳

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، سیاست اقتصاد مقاومتی یک تدبیر هوشمندانه ای است که توسط مقام معظم رهبری مطرح شده تا مردم و مسوولان به طور جدی به این مسأله توجه کنند.

دولت در یک سال گذشته تلاش هایی را در حوزه اقتصاد و بهبود وضعیت اقتصادی کرد و انتظار می رود که برای سال جدید نیز طرحی نو در اندازد تا با کمک اقتصاد مقاومتی مشکلات اقتصادی کاهش یابد.

تأکیدات مقام معظم رهبری بر لزوم اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی نشان از اهمیت این مسئله دارد؛ چراکه در شرایط فعلی، با هیچ سلاحی جز اقتصاد مقاومتی نمی‌توان در برابر هجمه‌ی سنگین تحریم‌های دشمن مقاومت کرد.

برای آنکه بتوانیم شرایط دولت را از منظر داشته ها بررسی کنیم با دکتر طیبه سماواتی یکی از کارشناسان اقتصادی و پژوهشگران علم اقتصاد اسلامی گفت وگو کرده ایم که در ادامه متن این گفت‌وگو را ملاحظه می کنید:

تسنیم: برای آنکه بتوانیم در پایان سال 93 به اهداف سیاست های اقتصاد مقاومتی دست یابیم اولویت با چیست؟

در ابتدا باید بدانیم و یقین داشته باشیم که سیاست‌ اقتصاد مقاومتی باعث رشد و توسعه خواهد شد. به این ترتیب، آوردن واژه‌ی مقاومت در اقتصاد به این معنی است که اقتصاد با استفاده از ظرفیت خود بتواند در برابر هر آسیبی خود را حفظ کند و پویاتر شود؛ به‌طوری که تهدیدات خارجی ناشی از تحریم‌ها نتواند خدشه‌ای بر تولید و اهداف توسعه‌ی کشور وارد کند.

اگر بخواهیم اقتصاد را مقاوم کنیم و در برابر نوسانات شوک‌آفرین که بخشی از آن در داخل به وجود می‌آید و بخشی از آن از خارج به ما تحمیل می‌شود مقاومت کنیم، نیازمند قدرت مهارکننده‌ای هستیم که دامنه‌ی نوسانات را کاهش دهد و در عین حال، ارتباطات سازنده‌ی خود با دنیا را حفظ کنیم.

در واقع «اقتصاد مقاومتی» یعنی اینکه ما می‌خواهیم از حیثیت و هویت خودمان در مقابل دشمن یا رقیب دفاع کنیم و هر الزامی را که این مقاومت و دفاع نیاز دارد، بایستی وارد برنامه‌ریزی و استراتژی‌های اقتصادی خود کنیم.

کشوری مانند ترکیه، چند سال قبل، تنها با کشور روسیه برای واردات گاز قرارداد بسته بود و در مقطعی، روسیه تنها کشور صادرکننده‌ی گاز به ترکیه بود، اما چند سالی است که علی‌رغم گران‌تر بودن قیمت گاز ایران در مقابل روسیه، قرارداد خرید گاز از ایران را نیز امضا کرد تا اگر روزی در روابط بین هر کدام از کشورها نوسان و خللی وارد شد، بتواند خود را در برابر این نوسانات مقاوم نماید و از میزان آسیب‌ها بکاهد.

از طرف دیگر اقتصاد ژاپن به دلیل گذراندن چهار جنگ خانمان‌سوز پی‌درپی، به‌شدت ضربه خورد، متزلزل گشت و دچار بحران اقتصادی شد؛ اما با اعمال سیاست‌های انقباضی، دوری از اختلافات جناحی و حزبی، اطمینان متقابل بین دولت، مسئولین و مردمشان و همچنین تکیه بر توانمندی‌های داخلی، توانست از بحران خارج شود و مسیر پیشرفت اقتصادی را در حالت عادی ادامه دهد؛ به‌طوری که درآمد سرانه‌ی این کشور در سال 1945 و پس از جنگ جهانی اول 20 دلار بود و طی 10 سال بعد، این رقم به 300 دلار رسید. این موفقیت به علت پافشاری در اقتصاد انقباضی آنان حاصل شد.

این تجارب نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها تحریم شدند و از این تحریم‌ها با تکیه بر منابع داخلی و تقویت تولیدات داخلی‌شان، سربلند بیرون آمدند.

تسنیم: در حال حاضر دولت یازدهم دارای چه ظرفیتهایی است که می توان امید داشت که سیاست اقتصاد مقاومتی اجرایی شود؟

نکته‌ی کلیدی در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی «توسعه‌ی اقتصادی» است و هر برنامه‌ریزی از سوی مقام معظم رهبری، یک هدف‌گذاری در پهنه‌ی ملی را می‌طلبد تا بتوان یک رشد متوازن را در چشم‌انداز کشور ترسیم کرد؛ اما در سال‌های اخیر، سیاست‌ها به‌گونه‌ای بوده که تنها بر مناطق محدودی از کشور توجه داشته و سرمایه‌گذاری‌ها در مناطق خاصی صورت می‌گرفته است. در حال حاضر، شرایط به‌گونه‌ای است که این سیاست نباید تنها در یک بخش از کشور و از سوی یک نهاد خاص اجرا شود، زیرا جهاد اقتصادی که لازمه‌ی عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی است، از همه‌ی قوای سه‌گانه، دستگاه‌ها و نهادهای مختلف و همچنین آحاد مردم، دعوت به عمل نموده است.

بنابراین اولین نکته مثبت در دولت یازدهم سعی برتعامل بین قوای سگانه است.

از طرف دیگر نیز باید گفت در واقع تمامی سطوح جامعه باید به یک باور عمومی نزدیک شوند تا در این جهاد اثرگذار باشند. به عبارت دیگر، عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی برعهده‌ی همه‌ی اقشار جامعه است.

اما نکته دیگری که دولت یازدهم را متمایز با دولت نهم و دهم کرده سعی برتعامل بین تمام کشورهای جهان است که این موضوع باید هوشمندانه مدیریت شود و به تعبیری همان نرمش قهرمانانه که مقام معظم رهبری فرمودند باید اجرایی شود تا در نهایت بتوانیم به هدف خود برسیم.

تسنیم: آیا این دوعامل برای اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی کافی است؟

خیر. در واقع این دو لازم هستند اما کافی نیست. باید گفت در شرایط کنونی باید بتوانیم اقتصاد مقاومتی را به مدلی هماهنگ تبدیل کنیم. در این صورت، می‌توانیم به کمک مدل، در مورد سیاست‌ها، تصمیم‌گیری و عملکردها، قضاوت و بررسی کنیم که در این مدل، هر نهاد و بخشی، چه وظیفه‌ای برعهده دارد.

تسنیم: مهمترین شاخص هایی که دولت باید آنها را به عنوان چراغ هدایت مد نظر قرار دهد تا به اهداف اقتصاد مقاومتی دست یابیم چیست؟

اولا بازنگری در فرهنگ تولید و مصرف کشور در جهت تقویت تولید و اشتغال کشوراست  که در این میان، بخش تولیدی وظیفه دارد با افزایش کارایی و کیفیت کالا و خلق ارزش‌افزوده‌ی بیشتر به‌عنوان حلقه‌ی اصلی اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی، بتواند بازار داخلی را در دست گیرد.

از طرف دیگر نیز رفع مشکلات ساختاری در اقتصاد کشورباید دردستور کار دولت باشد یعنی دولت باید بتواند با اصلاح و حذف برخی قوانین دست‌وپاگیر و بوروکراسی‌های پیچیده‌، موجبات کاهش هزینه‌ی تولید و مبادلات را ایجاد کند و زمینه‌ی افزایش رغبت سرمایه‌گذاران برای ورود به عرصه‌ی تولید را فراهم آورد.

بخش تولید در اقتصاد دچار مشکلات فراوان و چالش‌های جدی دیگری، از جمله در زمینه‌ی تأمین ارز و اعتبار نیز هست که حمایت مضاعف دولت و بانک مرکزی را در این زمینه می‌طلبد.

به نظر می رسد بانک مرکزی باید بتواند با افزایش سرمایه‌ی بانک‌ها، شرایط را برای خروج آنان از حالت انقباضی فعلی فراهم سازد و زمینه‌ی افزایش تسهیلات‌دهی به تولید را فراهم نماید.

در این میان، دولت هم وظیفه دارد با مفاسد اقتصادی، از جمله مفاسدی که بانک‌ها خود عامل آن هستند، برخورد کند و اصلاح نظام بانکی را در دستور کار خود قرار دهد و ضمن آن، زمینه‌های توزیع مناسب منابع در بخش‌های مختلف اقتصاد را به وجود آورد؛ چراکه اگر منابع به‌درستی و به‌طور منسجم و منظم به بخش تولید هدایت می‌شد و اگر این پراکندگی توزیع منابع نبود، غرب به فکر تحریم بانکی ایران نمی‌افتاد و تحریم‌ها بر اقتصاد ایران کارگر نمی‌شد.

تسنیم: حالا که بحث به اینجا رسید این سوال مطرح می شود که هم اکنون دولت تمایل دارد از طریق افزایش صادرات نفت خام واردات کالاهای خارجی را افزایش دهد که نمونه آن بحث هایی است که اخیرا وزیر صنعت مطرح کرده اند و به دنبال واردات کالاهای لوکس هستند آیا این سیاست با اقتصاد مقاومتی همخوانی دارد؟

واردات کالاهایی که مشابه ایرانی آن تولید می‌شود موجب ایجاد ضرر در روند تولید کشور خواهد شد. لذا کنترل واردات بی‌رویه به کشور، دومین راهبردی است که باید اقدامات اساسی و تصمیم‌گیری‌های کلان درباره‌ی آن صورت گیرد.

از طرف دیگر تنوع در صادرات کالاهای ملی از دیگر عوامل مؤثر بر موفقیت اقتصاد مقاومتی است؛ به نحوی که تلاش در ایجاد تنوع صادرات کالاهای ملی، کمک فراوانی به اقتصاد کشور خواهد کرد.

همراهی مردم، آگاهی دادن به جامعه و مردمی‌سازی اقتصاد، یک راهبرد کلیدی دیگر برای نیل به اقتصاد مقاومتی است و از این پس باید در جهت افزایش اعتماد و اطمینان به مردم فرهنگ‌سازی صورت گیرد.

همچنین همانطور که گفتید کاهش وابستگی به نفت آخرین راهبردی است که باید در مسیر اقتصاد مقاومتی بر آن تأکید کرد. باید بتوانیم از تحریم‌های نفتی که اخیراً تشدید شده با تدبیر عبور نماییم و از این فرصت به‌دست‌آمده در جهت کاهش وابستگی به منابع نفتی بهره‌مند شویم. تدبیری که سال‌های پیش مقام معظم رهبری بر آن تأکید فرمودند، ولی متأسفانه به آن بهایی داده نشد و سیاست‌ها به‌گونه‌ای اتخاذ نشد که این راهبرد عملی شود.

انتهای پیام/