نقش بسیج در ایجاد تمدن اسلامی

به گزارش خبرگزاری تسنیم متن مصاحبه یدالله جوانی به نقل از سایت هیئت رزمندگان اسلام در زیر می آید.
مقدمه
بسیج نیروی راهبردی نظام اسلامی برای تحقق آرمان و اهداف والای انقلاب اسلامی است. بسیج دارای مجموعه ای از ویژگی های یکجا جمع شده ای است که آن را یک سازمان منحصر به فرد و بی بدیل نموده است. حضور در صحنه برای حفظ فعالیت های انقلاب و انجام کارهای بزرگ، از شاخصه های اصلی نگرش بسیجیان است. بزرگترین کار نیروهای وفادار انقلاب اسلامی و مدافعین راستین جمهوری اسلامی، همت گماردن برای تحقق آرمان نظام دینی، یعنی ایجاد تمدن اسلامی است. بنای تمدن اسلامی در عصر حاضر، آن کار بزرگی است که بسیج در تحقق آن می تواند دارای نقش اساسی و تعیین کننده داشته باشد. در این نوشتار به مناسبت پنجم آذر ماه، سالروز تأسیس سازمان بسیج مستضعفین، نقش بسیج در ایجاد تمدن اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد.

تعریف تمدن
تمدن در لغت به معنای شهرنشینی آمده که تنها به معنای اجتماع انسانی در یک منطقه نیست، بلکه مدنیت به معنای وجود قوانین مکتوب و نوعی مدیریت شهری است. به همین جهت زمانی که پیامر صلی الله و علیه و آله و سلم، یثرب را با قوانین و مدیریت منضبط به شهری مدنی و دولت شهری اسلامی تبدیل کرده نامش به مدینه النبی تغییر یافت، بنابراین تمدن در اصطلاح، نوعی خاص از توسعه مادی و معنوی است که در جامعه رخ می دهد.
در تعاریف ارائه شده از سوی دانشمندان و صاحب نظران برای "تمدن"، تمرکز بر موضوع شهرنشینی با ویژگی های خاص ملاحظه می شود. به عنوان نمونه به چند تعریف اشاره می شود:
* هرسکویتس(Herskovits) در تعریف تمدن می نویسد:«تمدن عبارت است از مجموعه دانش ها، هنرها، فنون، آداب و رسوم، تأسیسات و نهادهای اجتماعی که در پرتو ابداعات و اختراعات و فعالیت های افراد و گروه های انسانی طی قرون و اعصار گذشته توسعه و تکامل یافته در تمام قسمت های یک جامعه یا چند جامعه که با هم ارتباط دارند رایج است، مثل تمدن مصر و تمدن ایران و هر کدام دارای ویژگی هایی است که به عوامل جغرافیایی، تاریخی و تکنیکی خاص بستگی دارد.»1
* مارسل موس(Marcel Mauss) در تعریف تمدن می نویسد: «تمدن مجموعه ای است به قدر کافی بزرگ از پدیده های شهرنشینی به قدر کافی متنوع و به قدر کافی با اهمیت از نظر کیفی و کمی و معمولاً بین چند جامعه مشترک است.»2
* ابن خلدون تمدن را اجتماعی شدن انسان نی داند.

تعریف تمدن اسلامی
با توجه به تعاریف ارائه شده برای تمدن و همچنین با توجه به رابطه فرهنگ و تمدن، می توان گفت: تمدن اسلامی، تمدنی است که همه مولفه های آن بر محور دین اسلام می گردد. تمدن اسلامی با اساس نگرش توحیدی، تمدنی است ایدئولوژیک با مجموعه ای از ساخته ها و اندوخته های معنوی و مادی جامعه اسلامی که انسان را به سوی کمال معنوی و مادی سوق می دهد.
تمدن اسلامی، تمدن یک ملت یا نژاد خاص نیست، بلکه مقصود، تمدن ملت های اسلامی است که عرب ها، ایرانیان، ترک ها و دیگران را شامل می شود.
قرن چهارم و پنجم عصر طلایی و شکوفایی تمدن اسلامی است. این شکوفایی از متن تعالیم اسلامی جوشیده بود و علم آموزی در این تعالیم از جایگاه خاصی برخوردار است. جملاتی از پیامبر بزرگوار اسلام همانند:«اطلبوالعلم ولو بالصین»(دنبال علم و طلب علم باشید گرچه در چین باشد.)، «اطلبوا العلم من المهد الی الحد» (از گهواره تا گور دانش بجوی) مبنای اهمیت علم در نزد اسلام می باشد.

نقش ایرانیان در شکل گیری تمدن اسلامی
تمدن اسلامی طی چندین قرن، به صورت تکیه گاهی برای دیگر تمدن ها ایفای نقش نمود. ایرانیان در شکل گیری تمدن اسلامی دارای نقش اساسی بوده و این نقش در حوزه های اندیشه مذهبی، سیاست، مدل های اداری و دیوانی، ادبیات، علوم و اخلاق قابل بررسی و مطالعه است. برخی از دانشمندان ایرانی که در شکل گیری تمدن اسلامی نقش تعیین کننده ای داشتند عبارتند از:
- ابن سینا تأثیرگذارترین فیلسوف اسلامی و نابغه جامع و دارای شهرت خاص در علم پزشکی
- خوارزمی، ریاضی دان، ستاره شناس، جغرافی دان و کاشف جبر که آثار وی این علم را به لروپاییان شناساند.
- ابن مقفع که درباره او گفته می شود از به وجود آورندگان نثر عربی است.
- ابوحنیفه، بنیانگذار مکتب حنفی
- رازی، پزشک مشهور ایرانی و کاشف الکل
- بدیع الزمان همدانی، ادیب و مبدع سبک مقامه
- ابوریحان بیرونی، برجسته ترین بحر العلوم دنیای اسلام
- ابومحمد غزالی، متخصص الهیات
- زمخشری و شهرستانی، ابن فقیه ایمانی، ابن قتیبه دینوری، ابوحنیفه دینوری، ابو معشر بلخی، ابن مسکویه و ... در علوم جغرافیا، تاریخ، موسیقی و ... هر کدام از برجستگی خاصی برخوردار بودند.

زوال و انحطاط تمدن اسلامی
ظهور و انحطاط تمدن اسلامی، از حوادث بزرگ تاریخ بشری و تاریخ مسلمانان به حساب می آید. اسلام طی پنج قرن(از سال 81تا 597 هـ.ق – 700 تا 1200 میلادی)، از تمدن برتر برخوردار بود. در دوره تمدن اسلامی، مسلمانان از لحاظ نیرو، توانمندی، نظم و انضباط، بسط قلمرو حکومتی، اخلاق و رفتار شایسته، رفاه و سطح زندگی، آرامش و امنیت، وضع قوانین پیشرفته، هنر، ادبیات، دانشوری، علم و طب، فلسفه و حکمت پیشاهنگ جهان بودند. فرهنگ و تمدن اسلامی در این دوران بر روی بسیاری از ملل غیر مسلمان تأثیرگذار  بود. تمدن اسلامی از طریق تاجران مسلمان و توریست های مسیحی و دیگر مسافران و جهانگردان به ویژه در مقطع جنگ های صلیبی از طریق جنگجویان صلیبی به همراه اجناس، اختراعات، تألیفات و تفکرات اسلامی وارد اروپا گردید و زندگی اروپاییان را از هر جهت تحت تأثیر و آنان را در آستانه خیزش علمی و پیشرفت اقتصادی قرار داد.
متأسفانه 2 عامل بی کفایتی فرمانداران مسلمانان و جهل و نادانی توده ها از توطئه های دشمنان از یک طرف و دسایس و شیطنت های اروپاییان از طرف دیگر، تمدن اسلامی را در معرض زوال و انحطاط قرار داد. در چنین شرایطی به مسلمانان دچار خواب آلودگی شده و عمده دستاوردهای تمدن اسلامی از سوی اروپایی‌ها مصادره و با گذر زمان، حتی نقش مسلمانان در پیشرفت جوامع بشری بعضاً انکار گردید. غربی‌ها برای تضعیف جوامع اسلامی، به واژگون‌سازی تاریخ روی آورده و با وارونه جلوه قراردادن حقایق تاریخی، فرهنگ و تمدن اسلامی را مورد تخریب و هجوم قرار دادند. این رفتار غربی‌ها، ریشه در دشمنی‌های تاریخی مسیحی‌ها و یهودی‌ها با مسلمانان داشت. در افول تمدن اسلامی، جنگ‌های صلیبی و هجوم مغول‌ها کارکردی ویژه دارد که باید به صورت مستقل مورد بررسی قرار گیرد. با افول تمدن اسلامی از یک طرف و شکل‌گیری تمدن غربی بر پایه‌ مادی‌گرایی از طرف دیگر، مسلمانان نه تنها به خواب رفته و مجد و عظمت اسلامی خود را فراموش کردند، بلکه مجذوب تمدن غرب شدند.

انقلاب اسلامی سرآغاز بیداری مسلمانان
انقلاب اسلامی را می‌توان نقطه آغازین بیداری مسلمانان پس از یک دوره خواب طولانی دانست. ملت ایران با انقلاب اسلامی خویش، تصمیم گرفت اسلام را حیاتی دوباره بخشیده و مجد و عظمت اسلامی را احیا نماید. زنده‌کردن فرهنگ و تمدن اسلامی از مهم‌ترین اهداف در انقلاب اسلامی به‌شمار می‌آید. حضرت امام خمینی (ره) به عنوان رهبر کبیر انقلاب اسلامی و بنیانگذار نظام مقدس جمهوری اسلامی، با تاکید بر این‌که، تمام مقصد ما مکتب ماست، به خوبی آرمان ملت ایران را که احیای اسلامی و بنای تمدن نوین اسلامی است، برای جهانیان آشکارا تعریف کردند. انقلاب اسلامی پس از سه دهه، بیداری اسلامی در جهان اسلامی را عینیت بخشید و اکنون بسیاری از مسلمان برای رهایی از وضع فلاکت بار تحمیلی بر مسلمین طی قرون گذشته، قیام نموده‌اند.

ایجاد تمدن اسلامی، آرمان انقلاب اسلامی است
هر انقلابی دارای یک‌سری اصول، مبانی و آرمان است. آرمان انقلاب اسلامی را با رجوع به شعارهای مردم در جهان انقلاب و تامل در فرمایشات رهبران انقلاب، به‌ویژه بیانات حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری، می‌توان مشخص کرد.

الف- تمدن اسلامی در کلام امام خمینی (ره)
حضرت امام خمینی (ره) از جمله متفکران جهان اسلام است که برای بنای تمدن اسلامی و شکل‌‌دهی به امت واحده اسلامی، تلاش فراوان نموده و با به پیروزی رساندن انقلاب اسلامی و بینانگذاری نظام جمهوری اسلامی در ایران، مقدمات و زمینه‌های ایجاد تمدن اسلامی را فراهم ساختند. برخی از کلام امام (ره) در موضوع نقد تمدن غربی و تاکید بر تمدن اسلامی عبارتند از:
-این چیزهایی که در ممالک دیگر شما خیال می‌کنید تمدن است، وقتی که درست تامل کنید تمدن نیست، بلکه به توحش نزدیک‌تر است. برای این‌که تمام سلاح‌های مدرنی که درست کردند، همه برای کشتن هم‌‌جنس خودشان و قتل‌عام کردن بشر است. ... تمدن صحیح در اسلام است؛ چنان‌چه حریت صحیح در اسلام است. (صحیفه امام، ج 1، ص 77)
-اسلام پیشرفته‌ترین حکومت را دارد و به‌هیچ وجه، حکومت اسلام با تمدن مخالفتی نداشته و ندارد و اسلام، خود از پایه‌گذاران تمدن بزرگ در جهان بوده است. هر کشوری که به قوانین اسلام عمل نماید، بدون شک از پیشرفته‌ترین کشورها خواهد شد. (صحیفه امام، ج 5، ص 205)
-مسلمین آن‌ها بودند که مجد آن‌ها دنیا را گرفته بود. تمدن آن‌ها فوق تمدن‌ها بود. معنویات آن‌ها بالاترین معنویات بود. رجال آن‌ها برجسته‌ترین رجال بود. توسعه مملکتشان از همه ممالک بیش‌تر بود. سیطریه حکومتشان بر دنیا غالب شده بود. (صحیفه امام، ج 1، ص 375)
-ما می‌خواهیم ملت ایران غرب‌زده نباشد و بر پایه‌های ملی و مذهبی خویش به سوی ترقی و تمدن گام بردارد. (صحیفه امام، ج 4، ص 160)
-نهضت ما، نهضتی متمدن و پیشرفته‌ است. (صحیفه امام، ج 4، ص 174)

ب- تمدن اسلامی در کلام امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)
مروری بر بیانات 22 سال گذشته مقام معظم رهبری، نشان می‌دهد که معظم‌له، ایجاد تمدن اسلامی را به عنوان آرمان نظام مقدس جمهوری اسلامی، مورد توجه خاص قرار داده و برای تحقق آن، تلاش وافری دارند.
واژه‌های تمدن اسلامی، تمدن نوین اسلامی، تمدن‌سازی اسلامی، پیشرفت علمی، تولید علم، پیشرفت و عدالت، تولید قدرت از طریق تولید علم، ساخت درونی، استحکام درونی و عبور از مرزهای دانش، از واژه‌های به‌کار گرفته شده از سوی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) برای بیان یک حقیقت است؛ حقیقت ضرورت برپایی تمدن اسلامی، تمدنی که آرمان انقلاب اسلامی محسوب می‌گردد. معظم‌اله در جمع اعضای مجلس خبرگان رهبری در این خصوص می‌فرمایند: «آرمان نظام جمهوری اسلامی را می‌شود در جمله کوتاه «ایجاد تمدن اسلامی» خلاصه کرد. تمدن اسلامی یعنی آن فضایی که انسان در آن فضا از لحاظ معنوی و از لحاظ مادی می‌تواند رشد کند و به غایات مطلوبی که خدای متعال او را برای آن غایات خلق کرده است برسد. زندگی خوبی داشته باشد، زندگی عزتمندی داشته باشد، انسان عزیز، انسان داری قدرت، دارای اراده، دارای ابتکار، دارای سازندگی جهان طبیعت؛ تمدن اسلامی یعنی این؛ با هدف نظام جمهوری اسلامی و آرمان نظام جمهوری اسلامی این است.» (14/06/92)
برخی از کلمات امام خامنه‌ای در خصوص تمدن اسلامی و ضرورت بنای آن در عصر حاضر از سوی جمهوری اسلامی عبارتند از:
-با توجه به جایگاه مهم و برتر ملت ایران در مسائل فرهنگی و تمدنی، جمهوری اسلامی ایران زمینه‌ی بسیار خوبی برای گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی برخاسته از اسلام دارد. (8/6/1391 در دیدار با بان کی مون دبیر کل سازمان مللل متحد)
-خواست عمومی ملت‌هایتان بازگشت به اسلام است؛ که البته به مفهوم «بازگشت به گذشته» نیست. اگر انقلاب‌ها باذن الله واقعی بمانند و ادامه یابند و دچار توطئه یا استحاله نگردند، مسئله‌ی اصلی شما، چگونگی نظام‌سازی، قانون‌نویسی و مدیریت کشور و انقلاب‌ها خواهد بود؛ این همان مسئله‌ی مهم تمدن‌سازی اسلامی مجدد در عصر جید است. (خطبه عربی نماز جمعه تهران خطاب به علمای اسلامی – 14/11/1390)
-کشور ما از لحاظ مادی باید در آن، علم و فناوری در سلطح بالا قرار بگیرد. از لحاظ ساخت و ارتباطات اجتماعی مردم در زمینه اقتصاد و بقیه موارد، ارتباطات مردم با یکدیگر، باید ارتباطات سالم، قوی و نشان‌دهنده‌ی پیشرفت و شکوفایی باشد؛ باید استعدادها در آن جامعه بشکفد. همه‌ی انسان‌ها بتوانند در آن با توان خدادادی خود در پیشبرد اهداف زندگی، به یکدیگر کمک و با هم همکاری کنند. در آن جامعه باید عدالت اجتماعی باشد. عدالت به معنای یکسان بودن همه‌ی برخورداری‌ها نیست؛ به معنای یکسان بودن فرصت‌هاست؛ یکسان بودن حقوق است. همه باید بتوانند از فرصت‌های حرکت و پیشرفت بهره‌مند شوند. باید سرپنجه عدالت گریبان ستمگران و متجاوزان از حدود را بگیرد و مردم به این اطمینان پیدا کنند. در چنین جامعه‌ای، معنویت و اخلاق هم باید به قدر حرکت ‌پیش‌رونده‌ی مادی پیشرفت کند. دل‌های مردم با خدا و معنویات آشنا بشود.
-انس با خدا، انس با عالم معنا، ذکر الهی و توجه به آخرت در یک چنین جامعه‌ای بایستی رایج شود. این‌جاست که آن خصوصیت استثنایی جامعه و تمدن اسلامی، خود را نشان می‌دهد، ترکیب و آمیختگی دنیا و آخرت با هم. (بیانات در دیدار مردم شاهرود – 20/08/1385)
-جهان اسلام از امکانات بی‌شماری در همه زمینه‌های زندگی بشر برخوردار و با رنج‌های بزرگی دست به گریبان است. نیاز به معرفت و جدیت و همکاری برای نیل به حیات طیبه‌ی تمدن اسلامی، نیاز به یکپارچگی و هوشیاری برای مقابله با خطرها و دشمنی‌ها و نیاز به اخلاص و صمیمیت برای جلب رحمت و کمک الهی، مشهود و مورد قبول همگان است. (پیام به کنفرانس اسلامی – 21/09/1376)
-.... نظام مقدس جمهوری اسلامی، این امکان را پیدا خواهد کرد که پایه‌های تمدن اسلامی را در این کشور؛ بلکه در همه کشورهای اسلامی و جوامع اسلامی مستحکم کند. (دیدار مسئولان و کارگزاران نظام به مناسبت عید سعید غدیر خم، 06/02/1376)
-قضیه بنای یک نظام و تمدن اسلامی و یک تاریخ جید، قضیه‌ای جدی است. آن را جدی بگیرید. (بیانات در جمع دانش‌آموزان و دانشجویان – 11/08/1373)

تمدن اسلامی و نقش بسیج در ایجاد آن
برای تبیین نقش بسیج در ایجاد تمدن اسلامی، باید ویژگی‌های بسیج و بسیجیان را مورد توجه قرار دهیم. بسیج یعنی آحاد مردم از هر قشر، صنف و گروهی که با ویژگی‌ها و شاخصه‌هایی خاص، به‌هم پیوند خورده‌اند. همین ویژگی‌های خاص بود که موجب گردید حضرت امام خمینی (ره) از بسیج با عنوان «مدرسه‌ی عشق»، «میقات پابرهنگان» و «لشگر مخلص خدا» یاد فرمایند و حضور بسیج در صحنه برای پیشبرد آرمان‌ها و اهداف انقلاب اسلامی را ضرورتی اجتناب ناپذیر بدانند. بسیج در پیروزی نقش اساسی داشته است. گرچه سالروز تاسیس بسیج 5 آذر سال 1358 است؛ لکن حضرت امام از ابتدای قیام در سال 1342، بسیج توده‌های مردم را در کانون توجه خود قرار داده و با تکیه بر همین نیروهای مردمی بود که نه تنها برای ملت ایران، بکله برای تمامی ملل آشکار گردید و اکنون بسیاری از ملت‌های آزادی‌خواه، از بسیج مستضعفین ایران الگوبرداری می‌کنند. بدون شک بسیج با توجه به برخورداری از قابلیت‌های بسیار بالای خود در تمامی زمینه‌ها، نقش موثر و تعیین‌کننده‌ای در ایجاد تمدن اسلامی می‌تواند داشته باشد.
اکنون در جامعه اسلامی ایران، نیروهای متعهد و متخصص فراوان در بسیج انسجام یافته و سازماندهی شده‌اند. بسیج اساتید، بسیج مهندسین، بسیج جامعه پزشکی، بسیج دانشجویی، بسیج فرهنگیان و دانش‌آموزی، بسیج هنرمندان، بسیج اصناف و بازار، بسیج ادارات و وزارت‌خانه‌ها و ...، نمونه‌هایی از اقشار بسیج هستند. هر یک از این اقشار از ظرفیت‌ها و قابلیت‌های بالایی برای پیشبرد کشور در مسیر تمدن‌سازی اسلامی برخوردارند. نخبگان بسیجی در کشور در رشته‌های گوناگون و به ویژه در تولید علم به عنوان رکن اصلی در فرایند شکل‌گیری تمدن اسلامی، از درخشش خاصی برخوردارند. بسیاری از پیشرفت‌های کشور، به‌ویژه در حوزه‌های علوم و فناوری‌های نوین، با تفکر، روحیه و مدیریت جهادی و بسیجی حاصل شده است. بدون تردید با توجه به توطئه‌های دشمنان، فشارها، تحریم‌ها و محدودیت‌ها، دسترسی به پیشرفت‌های کنونی بدون برخورداری از تفکر و روحیه‌ی بسیجی امکان نداشت. اگر جمهوری اسلامی طی 34 سال گذشته در برابر فشارها مقاومت کرده و در عرصه‌های گوناگون پیشرفت‌های چشمگیر داشته، این موفقیت‌ها فقط و فقط در پرتو تفکر و اراده‌ی بسیجی به‌دست آمده است. موفقیت‌ها و پیشرفت‌هایی که گام‌های مهم و تخستین در ایجاد تمدن اسلامی‌ به حساب می‌آید.
تأمل در ویژگی‌ها و شاخص‌های بسیج، به‌خوبی این حقیقت را آشکار می‌سازد که، بسیج همان نیروی منحصر به‌فرد، با انگیزه و توانمند برای ساخت تمدن اسلامی در عصر حاضر است.

شاخصه‌های تمدن‌ساز بسیج در کلام امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)
ترکیب و آمیختگی «دنیا و آخرت» خصوصیت استثنایی تمدن اسلامی و شاخص اصلی در بیان تمایز بین این تمدن و تمدن غربی است. بر این اساس، انسان‌های متعهد، با تقوی، معنوی و اهل ایمان، با برخورداری از تخصص‌ها و دانش‌ها در حوزه‌های گوناگون، سازندگان اصلی تمدن اسلامی هستند. بررسی شاخصه‌های بسیج در کلام امام خامنه‌ای ، نشان دهنده‌ی ظرفیت‌های بسیج در امر تمدن‌سازی است. اهم این شاخصه‌ها عبارتند از:

1- معنویت و ارتباط با خدا
«یک ویژگی این است که در بسیج ملت ایران، مایه‌ی اصلی ارتباط با خداست. جوان بسیجی یا هر قشری از قشرهای آن؛ یعنی مرد و زن و پیر و جوان بسیجی، دارای یک ارتباط معنوی و صمیمی با خداست. این، مایه‌ی اصلی کار است. آن عاملی که موجب می‌شود انسان در میدان‌ها خسته تنشود، یاد خداست. آن نیرویی که انسان را در مقابل همه‌ی قدرت‌ها با قوت کامل نگه می‌دارد، توکل به خداست. اگر توکل و اعتماد به خدا و ارتباط با خدا بود، حرکت مردمی و بسیجی، حرکتی پایدار و ماندگار خواهد بود.» (28/7/1371)

2- اخلاص در عمل
«من به شما عزیزانم عرض کنم که یکی از برجسته‌ترین خصوصیاتی که ما برای فرد بسیجی قائل هستیم، عبارت است از صفا و خلوص. اخلاص و معنویت بسیجی و ارتباط با خدا در بسیجی، یک خصوصیت عمده است.» (5/9/1376)

3- معامله‌گری با خدا و کسب رضای او
«شرط دیگر این است که در مقابل این حرکت و کار، از کسی مزد نخواهد. مزد، مربوط به جایی است که کسی از بیرون به‌ما انگیزه می‌دهد. این کار را بکن، این پول را بگیر. وقتی ما از درون و عمق جان و از عشقمان انگیزه می‌گیریم، از چه کسی می‌خواهیم مزد بگیریم؟ مزد دادن تحقیر ماست؛ تحقیر انسانی است که از درون دارد می‌جوشد. این‌ها خصوصیت یک انسان بسیجی است؛ فرهنگ بسیج یعنی این.» (5/3/1384)

4- حضور پرنشاط و همیشگی در صحنه
-«بسیجی باید در وسط میداان باشد تا فضیلت‌های انقلاب زنده بماند.» (22/4/1371)
-«انتظاری که امام از بسیج داشت، آمادگی و حضور دائمی بود؛ زیرا بسیج پشتوانه‌ی اصلی انقلاب است.» (6/4/1388)
-«بسیج، یعنی حضور در میدان‌هایی که نظام اسلامی، وظیفه‌ی انسانی و الهی و نیازهای کشور، حضور او را در آن میدان‌ها لازم می‌داند و او را به آن‌ها فرا می‌خواند. بسیجی، هر یک از آحاد ملت است که در هر جایی که به حضور او نیاز هست، آماده باشد.» (21/8/1381)

5- گمنام و بی‌نشان
«حتی در میدان‌های عملی، در عرصه‌های علمی، جوانان مؤمن که خصوصیتشان همین است که مؤمن‌اند، دنبال نام و نشان نیستند، از همه‌ی ظرفیت استفاده می‌کنند؛ هدف هم آرمان‌های نظام اسلامی است؛ معنای بسیجی این است.» (4/9/1388)

6- عمل مجاهدانه
«معنای بسیج توأم کردن ایمان و عمل است؛ عمل مجاهدانه، نه صرفاً عمل شخصی، از نظر اسلام، ایمان مجرد از عمل، یک حداقل است. ایمان کامل و ایمان حقیقی، آن ایمانی است که با جهاد در میدان عمل همراه باشد.» (2/8/1389)

7- زندگی شهادت طلبانه
«جهاد و شهادت، دو فصل بزرگ حرکت بسیجی است.» (2/6/1384)

8- اراده‌ی قوی و همت بلند توأم با خلاقیت
«بسیج یعنی انسان با همتی که غیرت دینی و دانایی فکری و نیازشناسی و ابتکار و جوشش ذهنی و خلاقیت دارد و وارد میدان می‌شود.» (5/3/1384)

9- پیشرو بودن در تمامی عرصه‌ها
«بسیجی یک فرهنگ است و اگر بخواهیم این فرهنگ را در یک جمله تعریف کنیم، باید بگوییم پیشرو بودن در همه‌ی عرصه‌های اساسی زندگی.» (5/3/1384)

10- مسئولیت‌پذیری و دغدغه داشتن
«یک سیاستمدار بسیجی، یک نظامی بسیجی، یک دانشجوی بسیجی، یک روحانی بسیجی، یک کشاورز بسیجی، یک کارگر بسیجی، یک محقق و دانشمند بسیجی، یک استاد بسیجی، از همه ی قشرها یک بسیجی، آن کسی است که مقدورات و امکان خود را در راه هدف‌های عظیم این ملت به میدان می‌آورد؛ خود را سهیم می‌کند؛ خود را مسئول می‌داند و مایل نیست کنار بنشیند تا دیگران تلاش کنند، او هم نگاه کند؛ یا آن جایی که سودمند است، سودش را ببرد؛ این جور انسان هم داریم؛ بسیجی آن است که این گونه نیست.» (7/9/1384)

11- آرمان‌گرای واقع‌بین
«بسیج یعنی حرکت عظیم ملت ایران، همراه با آگاهی؛ احساس آمیخته‌ی با عقلانیت؛ حرکت و عمل آمیخته‌ی با مبنای فکری؛ عمل‌گرایی همراه با آرمان‌گرایی و دیدن افق‌های دوردست؛ این‌ها همه مجموعه‌یی است که ذهنیت و هویت بسیج را تشکیل می‌دهد.» (2/9/1377)

12- بصیرت و روشن‌بینی
«معیار بسیج بصیرت است و ایمان. ایمان از دل او می‌جوشد، او را به کار وادار می‌کند؛ بصیرت هم به او تفهیم می‌کند که چگونه حرکت کند، معیارها را چگونه تشخیص بدهد، راه را چگونه طی کند، این معنای بسیجی است.» (4/9/1388)

13- دشمن‌شناسی
«دشمن‌شناسی، مؤلفه برجسته دیگری در نگرش بسیجی است.» (14/7/1377)

14- نظم و انضباط
«این فکر غلط باید از ذهن‌های دیگران بیرون رود که بسیجی کسی است که مقررات را رعایت نمی‌کند؛ برعکس، آن کسی بسیجی‌تر است که مقررات را بیشتر رعایت می‌کند؛ به‌خاطر آن که این فرد بیشتر از همه برای نظام دل می‌سوزاند و مقررات، لوازم قطعی اداره‌ی درست نظام است.» (6/4/1368)

15- فعال، شاداب و بانشاط
«روحیه‌ی بسیجی یک روحیه‌ای است که اگر در هر نقطه‌ای و در هر قشری به‌وجود بیاید، در آن‌جا فالیت و نشاط و حرکت و حیات را مضاعف و چند برابر می‌کند؛ این معنای بسیج است.» (7/9/1384)

16- حرکت هوشمندانه در صراط مستقیم
«بسیج سیاسی است، اما سیاست‌زده نیست، سیاسی کار نیست، جناحی نیست، بسیج مجاهد است، اما بی انضباط نیست، افراطی نیست؛ بسیج عمیقاً متدین و متعبد است، اما متحجر نیست، ظرفی نیست؛ بسیج با بصیرت است، اما از خود راضی نیست؛ بسیج اهل جذب است، ا ما اهل تسامح در اصول نیست؛ بسیج غیور است، پاسدار خطوط فاصل است؛ بسیج طرفدار علم است، اما علم‌زده نیست؛ بسیج متخلق به اخلاق اسلامی است، اما ریاکار نیست؛ بسیج در کار آباد کردن دنیاست، اما خود اهل دنیا نیست. این شد یک فرهنگ. فرهنگ بسیجی یعنی آن مجموعه معرفت‌ها و روش‌ها و منش‌هایی که می‌تواند مجموعه‌های عظیمی را در ملت به‌وجود بیاورد که تضمین‌کننده حرکت مستقیم و پایدار اسلامی آن ملت باشند. این تفکر است؛ در ذهن هم نیست، در خارج و در عینیت وجود دارد.» (6/9/1390)

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
با لحاظ کردن تعریف تمدن، تمدن اسلامی و شاخص‌های آن از یک طرف و شاخصه‌های بسیج و بسیجی از طرف دیگر، می‌توان گفت، تنها در پرتو فرهنگ بسیجی می‌توان به تمدن اسلامی رسید؛ زیرا فرهنگ بسیجی به تعبیر زیبای رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، آن مجموعه معرفت‌ها و روش‌ها و منش‌هایی است که می‌تواند مجموعه‌های عظیمی را در ملت به‌وجود بیاورد که تضمین‌کننده حرکت مستقیم و پایدار اسلامی آن ملت باشند. بدون تردید با حرکت در چنین مسیری، تمدن اسلامی ایجاد خواهد شد. (انشاء الله)

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.