معاونت صنایع دستی در دفاع از حقوق هنرمندان ضعیف است/بسته‌بندی، ضعف بزرگ محصولات صنایع دستی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، هرگاه سخن از رشد صنعت و رونق اقتصاد یک کشور و البته استقلال آن مطرح می شود شاید یکی از معیارهایی که در نظر گرفته می‌شود موضوع وضعیت تولیدکنندگان آن کشور است که آیا توانایی ایستادن روی پای خود را دارند یا خیر و البته در بخش صنایع دستی کشور که بسیاری از هنرمندان این رشته آن را جایگزین اقتصاد نفت می‌دانند این حمایت به صورت مناسبی صورت نمی‌گیرد.

در حوزه تولید محصولات صنایع دستی یکی از مهمترین موضوعاتی که مطرح است بحث حق مالکیت معنوی و بسته‌بندی است که به نظر می‌رسد هر دو مغفول مانده است یا اینکه پیگیری مسئولان در این حوزه‌ها کمرنگ است، به طوری که این مطلب سر زبان‌های هنرمندان است که هر مدیری که در معاونت صنایع دستی روی کارمی‌آید شعار بسته‌بندی را می‌دهد اما در حد شعار باقی می‌ماند.

برای بررسی هر چه بیشتر این موضوع قسمت سوم میزگرد مشکلات و راهکارهای تولید در صنایع دستی با موضوع حق مالکیت معنوی و بسته‌بندی در تولید با حضور ابراهیم نباتی مظلومی (استاد تراش روی شیشه)، شهرام مریخی، کارشناس تولید معاونت صنایع دستی و نیما ذاکری سعید، فعال و تولیدکننده صنایع دستی در خبرگزاری تسنیم  برگزار شد منتشر می‌شود.

*تسنیم: یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که به خصوص در طراحی صنایع دستی بسیار اهمیت دارد موضوع حق مالکیت معنوی است که به نظر می‌رسد باید اهمیت بیشتری به آن داده شود تا خیال هنرمند از ثبت یک اثرش به نام خودش راحت باشد و البته در این بین خلاقیت رشد کند، نظر شما چیست؟

*مریخی: موضوع حق مالکیت معنوی یک موضوع بسیار مهم است که 2 سال است این موضوع را در معاونت صنایع دستی شروع کردیم و با کمک وزارت ارشاد این کار در حال انجام است. پرونده این آئین‌نامه را به همراه خصوصیات مورد نیاز به استان‌ها ارسال کردیم و آنها هم پس از پرکردن آن پرونده‌ها به وزارت ارشاد ارسال می‌کنند بعد از آن جلساتی داریم که اینها را بررسی می‌کنیم و آنهایی که درخور مالکیت است به وزارت ارشاد ارجاع و آنجا ثبت می‌شود.

ممکن است در برخی رشته‌ها این بحث پیش بیاید که من یک کاری را انجام داده‌ام و فرد دیگری از روی آن کپی زده است برای حل این موضوع یک زمانی را مشخص کردیم که مدت آن 6 ماه است که اگر کسی در این مدت مراجعه یا شکایت نکرد برای فرد ثبت می‌شود. مهمترین نکته در این زمینه بحث طراحی بود که خوشبختانه این موضوع حل شد.

*ذاکری: مالکیت معنوی در چندین سال گذشته یکی از دغدغه‌های بزرگ هنرمندان صنایع دستی بود و خودِ من بزرگترین ضربه را چند سال پیش از این موضوع خوردم. قالیچه‌ای را تولید کردم که بدنبال بازاریابی آن رفتم، آن را به در خواست شرکتی برای بازاریابی یک شب تا صبح تحویل دادم. وقتی فردای آن روز مراجعه کردم به من گفتند که نمی‌خواهیم، اما دو هفته بعد وقتی سرزده به آنجا رفتم دیدیم که چندین اثر از کار من آنجا بود و البته کسی هم نبود که حق من را پیگیری کند و من بزرگترین ضربه را خوردم. چون یک سازمانی نبود که این ثبت را انجام دهد و البته اطلاعاتی هم نداشتیم این ضربه را خوردیم. باید در این زمینه فکر اساسی شود.

*مریخی: باید برای این موضوع به وزارت ارشاد مراجعه کنند.

*تسنیم:‌ چرا وزارت ارشاد؟ مگر خودِ صنایع دستی نمی‌تواند این ثبت را انجام دهد؟

*مریخی: قانون اینگونه مطرح کرده است حتی درجه هنری را وزارت ارشاد صادر کند. در قانون صدور مجوز وزارت ارشاد مسئول است، متأسفانه مجوز فنی و حرفه‌ای را بیشتر از مجوز صنایع دستی قبول دارند چون کسی دنبال آن نرفته است، در حالی که مجوز صنایع دستی باید به دست وزارت صنایع باشد.

*تسنیم:‌ وقتی با معاونت آموزشی فنی و حرفه‌ای مصاحبه‌ای داشتیم این مقام مسئول مطرح کرد آنها مشکلی با امتحان‌گرفتن و ارائه کارت اولیه به منظور بیمه توسط معاونت صنایع دستی را ندارند.

*مریخی:متأسفانه کسی نیست که دنبال این موضوع برود.

*نباتی: در سازمان فنی و حرفه‌ای چون خودِ من امتحان می‌گیرم با این موضوع مواجه هستم، علت این موضوع این است که از سازمان صنایع دستی کسی پیگیر این موضوع نیست و مجبوریم هنرمندی که 30 سال است کاری را انجام می‌دهد در سازمان فنی و حرفه‌ای برای بیمه شدن امتحان بدهد و این کسرشأن وی است. خب! این را سازمان صنایع دستی اگر استاندارد داشته باشد می‌تواند متولی باشد اما با این وضع لقمه را دور سر خود می‌گرداند.

یک مشکل دیگر مرتبط با این موضوع این است که چرا هنرمندان صنایع دستی از بیمه قالیبافان استفاده می‌کند و خودشان بیمه مجزا و مستقل ندارند؟ این موضوع درد دیگری است. دلیل آن این است که کسی را در سازمان صنایع دستی که از حقوق هنرمندان دفاع کند نداریم. در مورد بیمه‌ها هم همین مشکل را داریم. فردی که بخواهد بیمه شود باید در خانه خود کار کند چون بیمه قالیبافان است در حالی که برخی رشته‌ها امکان کار در خانه وجود ندارد. این ظلم بزرگی به هنرمندان صنایع دستی محسوب می‌شود.

*تسنیم: موضوع دیگری که از اهمیت بالایی به منظور فروش محصولات صنایع دستی برخوردار است موضوع بسته‌بندی است که متأسفانه با جود اهمیت بالای آن خیلی به آن پرداخته نمی‌شود و همه شعارها و عده‌ها در حد حرف باقی مانده است.

*نباتی:ببینید! محصولی که من درست می‌کنم، کریستال است و قیمت بالایی دارد، چون کار دست روی آن انجام شده است و حتی قیمت آن تا 10 میلیون تومان هم می‌رسد لذا این کار باید جعبه‌ای هم به ارزش این 10 میلیون تومان داشته باشد یعنی باید بسته‌بندی لازم در این زمینه هم ارزش با کالا داشته باشیم که متاسفانه در حال حاضر چنین نیست. این موضوع یک طرف به هنرمند برمی‌گردد و طرف دیگر به سازمان صنایع دستی برمی‌گردد که باید قانونی بگذارد که اگر بسته‌بندی به شکل باارزش ارائه نشود حق فروش کالا وجود نداشته باشد. طبیعی است که هم پول بسته‌بندی با کالای آن در می‌آید و هم هنرمند می‌تواند بهتر محصول خود را به فروش برساند.

*مریخی: برای بسته‌بندی از سال 89 به طور جدی کار را شروع کردیم و همایش‌های مختلفی با اساتید مختلف دانشگا‌ه‌ها برگزار کردیم و تلاش زیادی کردیم تا از شَر روزنامه برای بسته‌بندی صنایع دستی راحت شویم، فراخوانی را هم در سال 89 برای دعوت از هنرمندان در موضوع بسته‌بندی صنایع دستی برگزار کردیم. نمونه‌هایی آوردند که آنها الان هم موجود است ولی باید به گونه‌ای باشد که بسته‌بندی به بخش تولید هم برسد.

موضوع دیگر دربحث صنایع دستی مطرح است موضوع نبود استانداردها در اندازه‌های کالاهای تولید شده توسط هنرمندان است. به عنوان مثال وقتی می‌خواهیم برای کار شیشه و سفال بسته‌بندی ایجاد کنیم باید به عنوان مثال پارچ و لیوان سایز مشخصی داشته باشد تا بتوان تولید انبوه بسته‌بندی آنها را به صرفه کرد اما متاسفانه شاهدیم که یک لیوان سفالی در حال حاضر اندازه‌های متفاوتی وجود دارد چون استاندارد ندارند.

موضوع دیگر هم این است که در بین تولیدکننده‌های صنایع دستی، فرهنگ استفاده از بسته‌بندی جا نیفتاده است چون نمی‌آیند برای یک جعبه هزینه کنند در حالی که بسیار از نقاط دنیا هزینه بسته‌بندی بیشتر از هزینه خود محصول است تا فروش بالا برود.

موضوع دیگر در بحث بسته‌بندی استفاده از محصولات صنایع دستی برای محصولات دستی است و الان از مالزی یک محصولی را برای من آوردند که جعبه منبت بسیار بزرگ بود. وقتی آن را باز کردم مقدار کمی قهوه در آن بود. ما می‌توانیم از صنایع دستی خودمان برای بسته‌بندی محصولات صنایع دستی استفاده کنیم که هم کمک به صنایع دستی شود و هم گردشگران خارجی بسیاری مواقع می‌خواهد که جنس‌هایی را بخرند اما وقتی می‌بینند بسته‌بندی مناسبی ندارد از خرید خود پشیمان می‌شوند.با خود می‌گویند چگونه این را با بار ببریم.

*تسنیم: معاون وزیر صنعت در اواخر دولت دهم گفت حاضریم مکان‌های بسته‌بندی خود را در اختیار معاونت صنایع دستی قرار دهیم آیا این موضوع عملی شد؟

*مریخی: کاری در این حوزه انجام نشده است. در کل در حوزه بسته‌بندی خیلی نمونه‌سازی کردیم ولی به نتیجه نرسید، یکی از معضلات بسیار مهم صنایع دستی در همه زمینه‌ها مشکلات مدیریتی است، ازسال 79 تاالان 15 مدیر کل عوض کردیم یعنی سالی یک مدیر هم بیشتر. لذا با این وضع کار به جایی نمی‌رسد.

*نباتی: در گذشته قرار بود جوایز بانک‌ها و هدیه‌های دستگاه‌ها را از صنایع دستی قرار دهند و این به منظور حمایت از هنرمندان صنایع دستی بود اما متأسفانه آن هم انجام نشده است چون کسی دنبال برنامه هنرمندان نبوده است.

*مریخی:موضوع هدیه بانک‌ها از صنایع دستی وجود دارد، اما اتحادیه‌ها می‌دهند، متأسفانه همکاری بین اتحادیه‌ صنایع دستی و معاونت صنایع دستی وجود ندارد در حالی که اتحادیه باید زیر نظر معاونت باشد.

*ذاکری: به نظر من بسته‌بندی در صنایع دستی از خود تولید صنایع دستی بالاتر است، مدتی پیش بازی‌های آسیایی تیراندازی در ورزشگاه آزادی بود و نمایشگاه صنایع دستی در کنار آن زدم، چند شهر کشور را گشتم که بتوانم محصولات صنایع دستی در 10 رشته که اصالت ایرانی دارد و بسته‌بندی هم دارد را پیدا کنم متأسفانه 3 رشته گلیم و چرم و میناکاری بود که بسته‌بندی داشت.کار خاتم، قلم‌زنی و بسیاری از رشته‌های صنایع دستی بسته‌بندی ندارد گردشگران خارجی کار قلم‌ینی و گلیم و خاتم را می‌خواستند چون بسته‌بندی نداشت نمی‌خریدند.

این کار فرهنگ‌سازی بالای در معاونت صنایع دستی می‌خواهد چون بسیاری از هنرمندان سنتی کار می‌کنند و تا بخواهیم به این هنرمندان بقبولانیم که باید کارها بسته‌بندی داشته باشد تا فروش بهتر شود زمان زیادی می‌برد لذا این کار به فرهنگ‌سازی نیاز دارد، بهتر است معاونت صنایع دستی اعلام کند که هر کس می‌خواهد پروانه صنایع دستی‌اش تمدید شود یا صادر شود باید بسته‌بندی برای محصول خود داشته باشد. در نمایشگاه‌هایی که از طرف صنایع دستی برپا می‌شود 100 غرفه وجود دارد که متأسفانه از این بین یکی دو رشته بسته‌بندی دارد یا بسته‌بندی استاندارد نداریم ممکن است محصول بشکند، این کارها فرهنگ‌سازی می‌خواهد چون این محصول هویت ما را نشان می‌دهد.

*مریخی: اتفاقاً این موضوع را پیگیری کردیم و سال گذشته قرار شد نامه آن را هم صادر کنیم که یک سال فرصت دهیم برای هنرمندانی که می‌خواهند در نمایشگاه شرکت کنند یا پروانه آنها تمدید شود باید کارشان بسته‌بندی داشته باشد وگرنه نه کارت صادر می‌شود نه حق شرکت در نمایشگاه را دارند.

*ذاکری: معاونت صنایع دستی با وجود نیروهای کم نمی‌تواند نظارت دقیقی داشته باشد به نظر می‌رسد یک برنامه‌ریزیی مدون نیاز است که برای نظارت از متخصصان بیرون از سازمان هم استفاده کنند.

گفت‌‌وگو از مسعود ملکی

ادامه دارد.....

انتهای پیام/