آزادگانِ جانباز یا جانبازانِ آزاده؟/ سرنوشت آخرین معوقات آزادگان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، شهدا، جانبازان و آزادگان دفاع مقدس سه رکن اصلی از 8 سال جنگ تحمیلی را تشکیل می‌دهند که با تاریخ دفاع مقدس ما گره خورده‌اند. در این میان، آزادگان به عنوان یکی از ارکان این معرکه مهجور مانده و مورد کم‌توجهی واقع شده‌اند. این کم‌توجهی هم از جانب مسئولان و نهادهای ذیربط بوده است و هم از جانب مردم. گاهی اوقات در یاد کردن سال‌های دفاع مقدس حتی اسمی هم از آن‌ها برده نمی‌شود. این کم‌توجهی دامنگیر امکانات مربوط به آزادگان و بی‌مهری نسبت به مشکلات متعددشان نیز شده است. سالروز ورود آزادگان به میهن اسلامی در 26 مردادماه سال 69، می‌تواند بهانه‌ای برای توجه مضاعف به این رزمندگان جان برکف و مشکلات و دغدغه‌هایشان باشد.

مشکلات درمانی و اقتصادی، مهمترین مشکلات آزادگان

مهم‌ترین مشکلات آزادگان، در دو دسته درمانی و اقتصادی جای می‌گیرد. حالا که سال‌ها از آزادی این غیورمردان می‌گذرد و به سنین میان‌سالی رسیده‌اند، مشکلات عدیده جسمی ناشی از فشارهای اسارت و درد شکنجه‌‌های رژیم بعث عراق خود را بیش از پیش بروز داده است. آزادگان که مطالبه‌هایشان می‌بایست در بنیاد شهید و امور ایثارگران به عنوان دستگاه مسئول پاسخگویی به آزادگان و جانبازان و خانواده‌های شهدا بررسی شود، عملکرد این بنیاد را رضایتمند نمی‌دانند. حالا این که کمکاری از جانب مسئولین بنیاد است یا برخی نقص‌ها فقط بزرگنمایی شده، خود مسئله قابل بحثیست که مدتهاست مطرح شده.

چندی پیش آزاده سرافراز فریبرز خوب‌نژاد، قائم مقام موسسه فرهنگی پیام آزادگان (اولین و بزرگترین موسسه فرهنگی مربوط به آزادگان)، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مطلبی را در مورد تعداد بالای متوفیان آزاده اعلام کرد. او گفت: "در زمانی که مرحوم ابوترابی در قید حیات بودند، اجازه‌ای از رهبری گرفته شد تا آزادگان فوت شده با دیده اغماض به عنوان شهید اعلام شوند؛ بخصوص آزاده‌هایی که دارای سنوات اسارت بالایی بودند. پیرو همین اجازه از رهبری، کمیسیونی تشکیل شده و علت فوت را ناشی از دردهای اسارت دانسته و شهید اعلام می‌کردند. اما بعد از آنکه بنیاد شهید با ستاد آزادگان ادغام شد، چشم بر این روال مطلوب بسته شد و از آن زمان تا به امروز به ندرت پیش آمده که آزاده‌ای را بعد از فوت شهید اعلام کنند. مشکل این است که وقتی آزاده‌ای متوفی اعلام می‌شود، خانواده او از لیست بنیاد شهید خارج شده و زیر نظر سازمان تامین اجتماعی می‌رود و منصفانه نیست که خدماتی به خانواده آزاده‌ها بعد از فوتشان داده نشود. او معتقد بود که آزادگان از زمان آزادی تا به امروز چکاب جداگانه‌ای نداشته‌اند و مشکلات جسمی‌شان که ناشی از شکنجه‌های متعدد در اردوگاه‌ها بوده پیگیری نشده است.

خسروآبادی: تقریبا تمامی آزادگان جزء جانبازان نیز هستند/فوت جانباز باعث توقف تمامی امکانات بنیاد شهید برای خانواده او نیست

حسن خسروآبادی، رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی بنیاد شهید و امور ایثارگران در گفت‌وگو با تسنیم در پاسخ به این مطلب می‌گوید: ما تابع قوانین هستیم. تقریبا تمامی آزادگان جزو جانبازان نیز هستند منتها با درصدهای متفاوت. همین که آزادگان دفاع مقدس به عنوان جانباز معرفی شده‌اند، یعنی چکاب پزشکی داشته‌اند و طبق مشکلات جسمی که بر اثر رنج اسارت و شکنجه‌های موجود در آنجا برایشان ایجاد شده، درصد جانبازی گرفته‌اند. طبق قوانین بنیاد شهید و امور ایثارگران جانبازان 70 درصد پس از فوت، شهید اعلام شده و جانبازانی که بر اثر جراحات وارده در جبهه از دنیا بروند نیز شهید محسوب می‌شوند. خارج از محدوده اعلام شده مابقی جانبازان متوفی اعم از آزادگان و دیگر جانبازان، در آمار شهدا ثبت نمی‌شوند. اما فوت جانبازان دلیلی بر توقف تمامی امکانات بنیاد شهید برای فرزندان و خانواده او محسوب نمی‌شود، بلکه بنا بر درصد جانباز، کماکان برخی از امکانات شامل حال فرزندان خواهد شد.

شاخص‌های چکاب آزادگان متفاوت از جانبازان

خسروآبادی در مورد معاینات پزشکی آزادگان نظر متفاوتی دارد. او معتقد است چکاب جداگانه وجود ندارد، اما شاخص‌های چکاب برای آزادگان متفاوت از دیگر جانبازان است. خسرو آبادی می‌گوید: آزادگان چون جزو جانبازان محسوب می‌شوند برایشان قانون‌های متفاوت و برنامه مستقلی جهت معاینات پزشکی در نظر گرفته نشده است. اما همان چکاب‌های مرسومی را که برای تمامی جانبازان جهت اعلام درصد جانبازی انجام می‌شود برای آزادگان هم انجام می‌شود منتها چون مشکلات جسمی آزادگان ناشی از شکنجه و سو تغذیه در اردوگاه‌های عراق است و با مشکلات ناشی از ترکش‌ها و موج‌های انفجار جبهه متفاوت است، شاخص‌های معاینه آزادگان متفاوت است و با شاخص‌های جداگانه‌ای از سوی پزشکان متخصص بنیاد معاینه می‌شوند.

هیچ مقام دولتی بعد از نظر پزشک بنیاد نمی‌تواند حکم را تغییر دهد

آیا نظر پزشکان بنیاد قابل تغییر است؟ و آیا این امکان وجود ندارد که پزشکان بنیاد شهید خطایی در مورد تشخیص جانبازی داشته باشند؟ این‌ها سؤال‌های مرسومی است که گاهی برای جانبازان دفاع مقدس پیش می‌آید. خسرو آبادی می‌گوید: پزشکان بنیاد شهید هیچ کدام از بنیاد حقوق نمی‌گیرند. و بدین ترتیب نیازی به اعلام رضایت بنیاد برای حکم خود ندارند. آن‌ها از اساتید دانشگاهی هستند و خودشان هم اکثرا جزو رزمندگان و ایثارگران بوده و از شرایط میادین جنگ و نوع جانبازی‌ها به لحاظ حضور در جبهه اطلاع کامل دارند. و نظرشان به عنوان یک متخصص برای ما شاخص است و هیچ مقام دولتی بعد از نظر پزشکی نمی‌تواند حکم مربوطه را تغییر دهد. حتی رئیس جمهور؛ ما بر اساس قوانینی که وجود دارد درصد جانبازی افراد را مشخص می‌کنیم و اگر افرادی مدعی هستند که عوارض جانبازی‌شان طی سال‌های بعد بیشتر شده است باید بتوانند آن را ثابت کنند و طبق آن درصد بگیرند.

ادغام ستاد آزادگان با بنیاد شهید مشکلات آزادگان را کمتر کرده یا بیشتر؟

آزادگان مشکلات متعددی دارند که معتقدند بخش زیادی از کم توجهی به مشکلاتشان از سوی مسئولین به دلیل ادغام ستاد آزادگان با بنیاد ناشی می‌شود. شاید اگر ستاد آزادگان به صورت مجزا این مشکلات را بررسی می‌کرد اکنون آن‌‌ها درگیری کمتری با مسئولین بنیاد شهید داشتند. ادغام این دو نهاد مشکلات آزادگان را بیشتر کرده یا کمتر؟ خسرو آبادی در پاسخ به این سوال می‌گوید: "سال 83 بنیاد شهید، ستاد آزادگان با هم ادغام شدند و از همان سال تا به امروز قوانین مربوط به آزادگان بهتر شده است. شاید نزدیک به 20 سال است که بحث معوقات ایثارگران مطرح بوده است. اما مطالبات آن‌ها به دلیل آگاهی بیشتر در دولت دهم بیشتر بوده و دولت نیز مباحث مربوط به آن را از سال 90 پیگیری کرده است. قبل از آن این معوقات توسط هیچ مسئولی پیگیری نمی‌شد و شاید حتی خود ایثارگران هم از آن اطلاع چندانی نداشتند.

سرنوشت معوقات ایثارگران

مطالبه‌‌های دیگری همچون مشکلات اقتصادی و کارشکنی‌های موجود در پرداخت معوقات ایثارگران نیز در این میان مطرح است. که خسرو آبادی نیز به آن اشاره می‌کند و به تشریح نوع پرداخت این معوقات می‌پردازد. او می‌گوید: "در قانون بودجه 1390 بند 82 آمده بود که دولت باید معوقات ایثارگران را از محل فروش سهام شرکت‌های دولتی بدهد. در انتهای سال 90 قرار بر این شد که مبلغی از این معوقات به صورت نقدی به ایثارگران پرداخت شود. رئیس جمهور هم 800 میلیون دلار از اعتبارات دولت را به این کار تخصیص داد و بدین ترتیب یک سوم از این معوقات را در سال 91 به صورت نقدی پرداخت کرد. این موضوع در بودجه 91 و 92 هم لحاظ شد. طبق پیگیری‌ها قرار بر این بود که تا قبل از پایان دولت دهم یک سوم از معوقات مصوب شده در قانون بودجه نیز پرداخت شود اما در روزهای آخر دولت به دلیل ناهماهنگی برخی مسئولین این کار انجام نشده است و به دولت بعد واگذار می‌شود. و یک سوم باقیمانده هم قرار شد به صورت سهام واگذار شود.

در حال حاضر ما 500 هزار جانباز داریم. 43 هزار آزاده نیز داریم که آمارشان تقریبا یک پنجم شهدای جنگ تحمیلی با تعداد 220 هزار نفر است. تامین بودجه برای این افراد مشکل است. چون تعداد جانبازان و آزادگان عزیز بالاست و ما در کشورمان که در شرایط تحریم است به لحاظ تامین بودجه مشکل داریم."

گزارش از : نجمه السادات مولایی

انتهای پیام/