محله بدون طلاق؛ شعار طرح پایگاه همیار خانواده

خانواده مهم‌ترین نهاد اجتماعی و  سنگ بناى جامعه است؛به طوریکه اگر جامعه‌ای دارای خانواده‌های سالم، متعالى و استوار باشد مى تواند مسیر پیشرفت و تعالی را به خوبی طی کند. تداوم و پایداری خانواده در قرآن و به تبع آن قانون اساسی به دفعات مختلف تکرار شده و تلاش در راستای حفظ بنیان این نهاد مقدس از جمله وظایف دولت نیز هست.کاهش آمار ازدواج و افزایش طلاق در هر جامعه‌ای نشان از تهدید خانواده به معنای واقعی کلمه است . آمارهای ازدواج و طلاق در طی سال‌های اخیر خبر از وضعیت نابسامان خانواده و تهدید کارآمدی و پایداری آن در کشور می‌دهد. صرف نظر از دلایل، وقوع نگران‌کننده طلاق در کشور، کارشناسان را به فکر اجرای طرح‌های مختلف برای جلوگیری یا حدالامکان کاهش این مسئله اجتماعی انداخته است.یکی از این طرح‌ها، طرح "پایگاه همیار خانواده" با شعار محله بدون طلاق است.برای آگاهی از جزئیات آمار ازدواج و طلاق و اجرای طرح مذکور با مهدی سروی همپا، رئیس کارگروه پژوهشی انجمن مددکاران ایران به گفت وگو نشسته ایم که از نظرتان می‌گذرد:

تسنیم: آخرین گزارشات و آمارها در زمینه کاهش ازدواج و افزایش طلاق را چگونه ارزیابی می‌کنید و کدام استان‌ها در این زمینه وضع نامناسب‌تری دارند؟

سروی: در سال 1391 در کل کشور 829 هزار و 968 ازدواج و 150 هزار و 324 طلاق به ثبت رسیده است، یعنی به عبارتی به ازای هر 5/52 ازدواج، یک طلاق در کشور به ثبت رسیده است . این آمار در برخی از استان های کشور به مراتب فجیع‌تر است به طوری‌که در استان تهران به ازای هر 2/86ازدواج، یک طلاق و در استان البرز به ازای هر 3/5ازدواج یک طلاق به ثبت رسیده است . درصد تغییرات ازدواج و طلاق در سال 1391 نسبت به سال 1390 نیز خبر از کاهش آمار ازدواج و افزایش آمار طلاق می دهد؛ به طوری‌که در کل کشور آمار ازدواج در سال 91 با 5/4 درصد رشد منفی و آمار طلاق با 4/98 درصد رشد مثبت مواجه بوده است. در این زمینه نیز وضعیت برخی از استان های کشور به مراتب خطرناک‌تر و نگران‌کننده تر است. در سال 91 استان کرمان با 26/35درصد رشد منفی ازدواج، رتبه اول و استان های سیستان و بلوچستان با 17/37 درصد و استان یزد با 15/48درصد در رتبه های دوم وسوم  رشد منفی ازدواج قرار گرفته اند و استان تهران با 8/28 درصد رشد منفی ازدواج،در رتبه هفتم، بین 31 استان قرار گرفته است . در زمینه تغییرات طلاق نیز در سال 91 استان زنجان با 18/65درصد رشد مثبت در رتبه اول و استان‌های خراسان جنوبی با 16/60 درصد و استان قم با 15/76درصد در رتبه‌های دوم وسوم  رشد مثبت طلاق قرار گرفته اند و استان تهران با 3/28 درصد رشد مثبت طلاق در رتبه بیست و دوم بین 31 استان کشور قرار گرفته است.

تسنیم: زوجینی که طلاق گرفته‌اند بیشتر در چه محدوده سنی هستند؟

سروی: در تجزیه و تحلیل آمارها طی سال‌های 84 تا 91 به این نتیجه می‌رسیم که بیشترین آمار ازدواج در تمام این سال‌ها مربوط به زوجینی بوده که مرد در سن 20 تا 24 سال و زن نیز در سن 15 تا 19 سال قرار داشته اند. در مقابل آمار طلاق نیز نشان می‌دهد که بیشترین آمار طلاق مربوط به زوجینی بوده که مرد در سن 25 تا 29 سال و زن در سن 20 تا 24 سال بوده‌اند. با توجه به اینکه در بین مطلقه‌ها بیشترین آمار مربوط به زوجینی است که طول مدت زندگی مشترک آنها کمتر از یکسال است می‌توان نتیجه گرفت که این افراد در مرحله ای از رشد روانی و اجتماعی خود که مرحله صمیمیت و برقراری ارتباط عاطفی و صمیمی است دچار بحران شده اند.

تسنیم: بحران در مرحله صمیمیت دقیقاً به چه معناست و تاثیر آن در زندگی مشترک فرد چگونه است؟

سروی: صمیمیت در مفهوم عام و گسترده خود به این معنی است که دو فرد مایل به تشریک مساعی و تنظیم و حل و فصل همه مسائل مهم و حیاتی زندگی هستند . در واقع هویت فرد بدون از دست دادن چیزی، به هویت فرد دیگری پیوند می‌خورد . لازمه برقراری ارتباط صمیمانه و نزدیک این است که شخص نسبت به دیگری احساس تعهد کند و این معنی تحقق نمی یابد مگر آنکه فرد باورها، احساسات، نگرش‌ها و ارزش‌های خود را وقف زندگی مشترک کند . چنین تعهدی تنها برای کسانی امکان پذیر است که به هویت لازم دست یافته باشند . بنابراین شناخت خود و احساس امنیت و آرامش درونی پیش نیاز تعهد نسبت به دیگران است و عدم توفیق در خودشناسی و فقدان احساس امنیت به برقراری روابط سطحی و خودخواهانه یا روابط مبتنی بر بهره‌کشی می‌انجامد و در نهایت ممکن است حتی به طلاق و جدایی ختم شود.

تسنیم: تا حدودی از آخرین آمارها و تجزیه و تحلیل آنها آگاه شدیم، در مورد طرح‌ها و برنامه‌هایی که در جهت تحکیم بنیان خانواده از سوی نهادهای مختلف در حال اجراست توضیحاتی بفرمائید.

سروی: سازمان‌های دولتی و غیردولتی به اجرای طرح ها و برنامه های مختلف آموزشی و پژوهشی در راستای بهبود وضعیت خانواده اقدام کرده‌اند . یکی از این سازمان ها شهرداری تهران است که در طی چندین سال گذشته تلاش کرده از یک سازمان خدمات شهری به یک نهاد اجتماعی تبدیل شود . در همین راستا اقدام به تاسیس سراهای محله خانه ها و کانون های مختلفی کرده است . خانه تسنیم یکی از این موارد است که توسط اداره امور بانوان معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران تاسیس و با پیگیری 5 ماموریت توانمندسازی، سبک زندگی اسلامی ایرانی، تحکیم بنیان خانواده، ترویج یکدلی و ایثار و افزایش مشارکت های اجتماعی بانوان در راستای بهبود وضعیت زنان شهر تهران و در نهایت بهبود وضعیت خانواده اقدام کرده و طرح های مختلفی را به اجرا در می آورند.

تسنیم: طرح پایگاه همیار خانواده به چه صورت اجرا می‌شود؟

سروی: یکی از مهم‌ترین این طرح ها تشکیل پایگاه‌های همیار خانواده در خانه های تسنیم محلات شهر تهران با شعار محله ای بدون طلاق است . در طرح همیار خانواده مدیران خانه‌های تسنیم محلات "پایگاه همیار خانواده" را با شعار محله بدون طلاق در محل خانه تسنیم سرای محله راه اندازی می‌کنند . سپس اقدام به نهاد سازی کرده یعنی بانک اطلاعات خانواده های محله و بانک اطلاعات ذی‌نفعان محله را جمع‌آوری و تنظیم می‌کنند . در ادامه این روند ارزیابی سریعی انجام داده و وضعیت خانواده های محله و نیازهای آموزشی آنها را مورد بررسی قرار می‌دهند. پس از مرحله نهادسازی با توجه به نیازهای آموزشی و مسائل و مشکلات خانواده های محله اقدام به برگزاری کارگاه‌های آموزشی و مشاوره‌های گروهی در سطح محله می نمایند . سپس در مرحله بعدی برنامه استراتژیک و راهبردی پایگاه همیار محله را بر مبنای نیازها و مسائل احصا شده طراحی و تنظیم کرده و در پایان تجربیات پایگاه خود را جهت ترویج در قالب گزارش عملکرد منتشر می نمایند.

تسنیم: افراد مجری طرح باید به چه نوع آموزش‌ و تخصص‌هایی مجهز باشند؟

سروی: مدیران پایگاه‌های همیار خانواده باید خود ابتدا آموزش دیده و توانمندی‌هایی را کسب نمایند تا بتوانند مراحل و فازبندی های طرح را اجرا کنند و به مرکز مراجعه خانواده ها جهت حل مسائل و مشکلات خانوادگی تبدیل شوند . توامندی هایی مانند دانش نظری و تحلیلی حوزه خانواده به خصوص ازدواج و طلاق، نقشه‌خوانی و بلوک‌بندی محله، نمونه‌گیری و انتخاب نمونه، پرسشگری و ارتباط‌گیری با خانواده، طبقه بندی و ورود اطلاعات به نرم افزارهای SPSS و Excel، تجزیه و تحلیل اطلاعات و گزارش نویسی با نرم افزار Office ، برنامه ریزی و هدف‌گذاری کوتاه مدت و بلند مدت و در نهایت مدیریت و اجرای برنامه ها.برای این منظور اداره امور بانوان مناطق 22 گانه موسسات، انجمن ها و شرکت های خصوصی را به عنوان مشاورین اجتماعی و فرهنگی در قالب قرارداد به استخدام خود درآورده و مشاوره و پیگیری اجرای طرح در سطح محلات را به آنها واگذار می کنند . البته آسیب هایی نیز پیش روی این طرح است که از جمله می توان به انتخاب پیمانکاران غیرمتخصص توسط مناطق، اجرای سطحی و سریع طرح به دلیل نگرانی از تغییرات مدیریتی احتمالی پیش روی شهرداری تهران، بی انگیزگی و یا سطح پایین تحصیلات نیروهای داوطلب در سراهای محله، دیرکرد در اختصاص بودجه و پرداخت هزینه های اجرای طرح به پیمانکاران اشاره کرد که می توانند در مجموع طرح و اهداف آن را با خطر موجه سازند.

گفت وگو از زهره رمزی، بخش اجتماعی خبرگزاری تسنیم

انتهای پیام/